„Nie możemy zmienić przeszłości, ale możemy kreować przyszłość poprzez działania w teraźniejszości. Aby marzenia zostały spełnione trzeba podjąć konkretne działania dzisiaj”, „Człowiek, człowiekowi równy” – to tylko niektóre z przesłań młodzieży, która ponownie spotkała się, aby zgłębiać swoją wiedzę dotyczącą praw człowieka, ich łamania i przestrzegania. Tym razem miejscem realizacji projektu był Iwano-Frankiwsk niegdyś Stanisławów.
Program wymiany rozpoczął się w dniu 21 sierpnia 2017 roku zwiedzaniem dawnego Stanisławowa, poznaniem bogatej historii i teraźniejszości miasta. Szczególnie grupa z Polski mogła poznać najważniejsze walory i atrakcje turystyczne, a miejscowi na nowo odkryli dla siebie miasto, w którym mieszkają od urodzenia. O założeniu i rozwoju miasta, opowiastkach i legendach, zabytkach i innych ciekawych miejscach, które koniecznie trzeba odwiedzić będąc w mieście opowiadała rodowita stanisławowianka Władysława Dobosiewicz.
W kolejnych dniach uczestnicy odwiedzili Rabina Moshe-Leib Kolesnika w synagodze miejskiej, który opowiedział młodzieży historię i kulturę przedwojennej społeczności żydowskiej dawnego Stanisławowa. Rozmawiano również o współistnieniu religii chrześcijańskiej i judaizmu, pomocy i byciu człowiekiem oraz współczesnym życiu społeczności żydowskiej w mieście.
Uczestnicy projektu spotkali się również z Prezesem Towarzystwa Kultury Polskiej „Przyjaźń” Witalijem Czaszczinem, który opowiadał o tragedii z 1941 roku, kiedy to w sierpniu naziści aresztowali a później rozstrzelali kwiat polskiej inteligencji w Czarnym Lesie. Była również mowa o pracy członków Towarzystwa, którzy już ponad 25 lat opiekują się cmentarzem dbając, aby to miejsce miało godny wygląd i aby o nim pamiętano. Wspólnie z prezesem Czaszczinem, dyrektorem CKPiDE Marią Osidacz oraz przedstawicielem MDSM w Oświęcimiu Olgą Onyszkiewicz młodzież odwiedziła Czarny Las, gdzie oddała hołd pomordowanym. Oprócz kwiatów, zniczy była też cicha modlitwa. Młodzież z Polski i Ukrainy zasadziła symboliczne drzewa pamięci. Na zakończenie dnia uczestnicy podzielili się swoimi odczuciami poznanej historii oraz pisali przesłania o pokój na świecie i niedopuszczeniu tych strasznych stron historii, które miały miejsce w czasach wojennych.
Podczas wycieczki do Kołomyi i Tłumacza młodzież odkrywała ślady polskości. Zostały zapalone znicze w miejscach pamięci narodowej.
W przeddzień Święta Niepodległości Ukrainy grupa podjęła trudną dyskusję na temat bohaterów narodowych, którzy dla innych są sprawcami okrutnych zbrodni. Wspólnie doszli do wniosku, że tylko wzajemne zrozumienie i akceptacja umożliwią nam pokojowe współistnienie i kooperację. Z takim przesłaniem i zapewnieniem budowania przyjaznych relacji pomiędzy narodami Polski i Ukrainy młodzież złożyła wizytę w Urzędzie Miasta Iwano-Frankiwsk, gdzie spotkała się z merem Rusłanem Marcinkiwem.
- Ważne, żeby nasze dzieci rozmawiali ze sobą, aby w przyszłości nie mieliśmy smutnych stron w historii, które już kiedyś miały miejsce. – powiedział mer Marcinkiw.
W ostatnim dniu pobytu w Iwano-Frankiwsku grupa wzięła udział w warsztatach „Niepodległość i jej znaczenie w życiu każdego narodu”. Warsztaty i całość projektu podsumowaliśmy przy ognisku, gdzie wspólnie piekliśmy kiełbaski oraz śpiewaliśmy polskie i ukraińskie piosenki.
Na zakończenie drugiej części projektu, 25 sierpnia, jego uczestnicy zwiedzili Lwów, poznając najważniejsze miejsca związane z polską historią miasta. Był czas na integrację i odpoczynek do późnych godzin wieczornych. Warto powiedzieć, że za czas dwóch edycji projektu młodzież bardzo dobrze się zintegrowała, a więc pożegnanie było dłuuugie, smutne, ale pełne nadziei na ponowne spotkania.
Seminarium „Prawa człowieka wczoraj. Prawa człowieka dziś. Razem w Europie: świadomi przeszłości – odpowiedzialni za przyszłość. Polsko-ukraińska wymiana młodzieży” współtworzą Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Iwano-Frankiwsku oraz Fundacja na Rzecz Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu. Projekt odbył się dzięki wsparciu finansowemu Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie i Fundacji Pamięci Ofiar Obozu Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.
Tekst: Andrzej Leusz
Zdjęcia: Natalia Smal, Andrzej Leusz
