Iwano-Frankiwsk (d. Stanisławów) to piękne miasto na Ukrainie zachodniej, które zaczyna swoją historię w XVII wieku, wówczas, gdy Andrzej Potocki odziedziczył wieś Zabłotowo. Będąc dziedzicem wsi przystąpił do budowy miasta-twierdzy. Stanisławów został założony w 1662 roku i nazwany na cześć ojca Andrzeja Potockiego Stanisława. Miasto pozostawiło kilka śladów i pamiątek po swoich pierwszych gospodarzach.
Jednym z takich śladów jest Pałac Potockich. Był to dwupiętrowy, murowany z kamienia, gmach. W pałacu odbywały się wspaniałe bale i przyjęcia. Niedługo przed swoją koronacją Pałac Potockich odwiedził Jan III Sobieski. Również częstym gościem Józefa Potockiego na początku XVIII wieku był książę Siedmiogrodu Franciszek II Rakoczy. W tym też pałacu Katarzyna Kossakowska z Potockich przyjmowała cesarza Józefa II, który bawił się w 1783 roku w Stanisławowie. Pałac został zniszczony w 1809 roku. Po przebudowie do 2004 roku pełnił funkcję szpitala wojskowego. Od 2004 po 2017 rok był własnością prywatną.
W końcu 2017 roku Pałac Potockich został przekazany na własność społeczności lokalnej i rozpoczął nowe życie po drugiej stronie bramy. Jest to ślad historii naszego miasta, który zasługuje na rozwój oraz ochronę. Między innymi w tych celach zostało powołane Przedsiębiorstwo „Przestrzeń Innowacyjnych Kreacji PAŁAC”.
Aby móc bardziej skutecznie i efektywnie zarządzać obiektami i terenem Pałac Potockich rozpoczął tworzyć sieć partnerów. Pierwszym z nich zostało Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Iwano‑Frankiwsku, które również jest zainteresowane, aby to miejsce tętniło życiem. Memorandum o współpracy w zakresie kultury, nauki i biznesu, 22 marca 2019 roku, podpisała dyrektor Centrum Maria Osidacz oraz dyrektor Przedsiębiorstwa Wołodymyr Hajdar.
– Nasza współpraca z Pałacem Potockich trwa już prawie rok. Dziś oficjalnie to potwierdziliśmy, podpisując memorandum, które zobowiązuje nas do pewnych działań – powiedziała Maria Osidacz, dyrektor Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego. – Na początkach będziemy wspierać „rodzinę pałacową” w poszukiwaniu informacji archiwalnych o pałacu i Potockich w Polsce. Po przeprowadzeniu bardziej szczegółowych badań oraz działań przeciwawaryjnych, przygotujemy plan wspólnych imprez kulturalnych, naukowych, które w jakiś sposób będą promować to miejsce, a zarazem historię naszego miasta – dodała dyrektor Osidacz.
Głównym celem współpracy między dwoma instytucjami jest tworzenie nowych możliwości rozwoju kultury, nauki i biznesu, poprzez promocję historycznego i kulturowego dziedzictwa obu narodów. W najbliższym czasie przedsiębiorstwo planuje nawiązać współpracę z innymi instytucjami z Polski i Austrii. Jak podkreślił Wołodymyr Hajdar, dyrektor Pałacu Potockich, będą prowadzone poszukiwania w polskich archiwach, żeby móc dowiedzieć się jak najwięcej o tym miejscu.
– Z historycznego punktu widzenia jest to niezbadany okres historii. Nie posiadamy stu procentowej informacji jak kiedyś wyglądał Pałac Potockich. Mamy niektóre materiały kartograficzne, pokazujące jak wyglądały korpusy pałacu. Natomiast materiałów ikonograficznych, gdzie można coś zobaczyć, dzięki którym można coś odtworzyć, czy to hipotetycznie, czy nawet w jakimś stopniu praktycznie – na dzień dzisiejszy nie mamy. Dlatego w tym kierunku razem z CKPiDE mamy okazję popracować – powiedział Wołodymyr Hajdar, dyrektor Przedsiębiorstwa „Przestrzeń Innowacyjnych Kreacji PAŁAC”.
Rozwój pałacu i zagospodarowanie terenu, na pewno będzie miało pozytywny wpływ na wizerunek miasta. Miejsce może stać się wizytówką Iwano-Frankiwska i zachęci turystów do odwiedzania dawnego Stanisławowa.
– Dużo się mówiło o tym miejscu. W końcu starczyło nam sił na zrobienie odważnego kroku do przodu. Pałac Potockich to serce miasta. Ono nie może być zamknięte dla ludzi. Przed tym, jak pałac zacznie działać na pełną skalę, czeka nas jeszcze dużo ciężkiej pracy. Cieszę się, że wspierają nas polscy partnerzy. Nie jest tajemnicą, że sam Stanisław Potocki był Polakiem – powiedział mer Iwano-Frankiwska Rusłan Marcinkiw.
Pokładamy nadzieję, że wspólnymi wysiłkami uda się nam przywrócić pamięć o tym miejscu oraz stworzyć przestrzeń, która w oryginalny, ciekawy i nowoczesny sposób połączy kulturę, naukę i biznes.
Tekst: Danuta Stefanko
Zdjęcia: Krystyna Smal
