Konstytucja 3 Maja – pierwsza w Europie, a druga na świecie po konstytucji Stanów Zjednoczonych – została uchwalona podczas Sejmu Czteroletniego w 1791 roku w niełatwych dla Rzeczypospolitej czasach.
Demokracja szlachecka, liberum veto, wojny XVII wieku oraz inne czynniki doprowadziły do osłabienia państwa polskiego, z czego w 1772 roku skorzystały sąsiednie mocarstwa – Rosja, Austria i Prusy, dzieląc tereny Rzeczypospolitej.
Konstytucja 3 Maja była jedną z prób ocalenia suwerenności państwa polskiego. Wprowadzała bowiem wiele zmian, w tym, znosiła zasadę liberum veto i wolną elekcję. Także ustanawiała straż praw, czyli nowy rząd na czele z królem, uchwalała nowe podatki, brała pod opiekę państwa stan chłopski. Nad tekstem konstytucji pracowało wiele osób, wśród których największą rolę odegrali ówczesny król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj i Stanisław Staszic.
Obchody Święta Narodowego Konstytucji 3 Maja w dawnym Stanisławowie, a obecnym Iwano-Frankiwsku zawsze miały szczególne miejsce w kalendarzach miejscowych Polaków. Z roku na rok obchodom towarzyszyło szereg wydarzeń. Oprócz mszy świętej w intencji Ojczyzny i składania kwiatów miały miejsca też koncerty, spektakle, wystawy czy uroczyste przyjęcia.
W 229. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja, ze względu na sytuację epidemiczną oraz zakazy wprowadzone w związku z kwarantanną, przebieg obchodów miał ograniczony charakter. W kościele pw. Chrystusa Króla Wszechświata została odprawiona msza święta w intencji Ojczyzny oraz Polaków ziemi stanisławowskiej.
Liturgii przewodniczył wikariusz parafii ks. Jan Hano, który też wygłosił homilię.
„Dzisiaj mamy 3 maja. Ten dzień w Polsce jest Świętem Konstytucji. Również 3 maja jest Święto Matki Bożej Królowej Polski, która nadała sobie ten tytuł sama. Jeszcze przed ślubami króla Jana Kazimierza we Lwowie w 1656 roku. Matka Boska objawiła się pewnemu zakonnikowi we Włoszech i podczas jednego z objawień powiedziała mu: „Ja jestem Królową Polski. Jestem Matką tego narodu, który jest mi bardzo drogi, więc wstawiaj się do mnie za nim i o pomyślność tej ziemi błagaj nieustannie, a ja ci zawsze będę tak jak teraz – miłosierną” – wspomniał w kazaniu ks. Jan Hano.
Po mszy świętej dyrektor Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Iwano-Frankiwsku Maria Osidacz wraz z prezesami polskich organizacji: Towarzystwa Kultury Polskiej „Przyjaźń”, Polsko-Ukraińskiej Młodzieżowej Organizacji „Młody Stanisławów” oraz Organizacji Społecznej „Rodzina Polska i Europa”, złożyli kwiaty i pomodlili się przy pomniku upamiętniającym ofiary I i II wojny światowej na dawnym cmentarzu katolickim (obecnie Skwer Memorialny). Natomiast Towarzystwo Kultury Polskiej im. Franciszka Karpińskiego złożyło kwiaty przy pomniku Adama Mickiewicza.
„Uchwalenie Konstytucji 3 Maja od lat jest obchodzone przez Polaków na całym świecie jako święto łączące i budujące narodową wspólnotę. Majowe święta narodowe to nasza chluba. Mamy obowiązek o nich pamiętać i wracać do tych najjaśniejszych kart w naszej historii po to, aby pokazywać i wzmacniać nasze poczucie tożsamości narodowej i przekazywać tę tradycję dzieciom i młodzieży. Trwająca pandemia nie mogła nam zatem przeszkodzić” – powiedziała Maria Osidacz, dyrektor Centrum Kultury Polskiej. „Wiele z nas chciało być w tym roku razem i doświadczyć jak w latach poprzednich radosnego uczucia bliskości i tego, że jest się we wspólnocie. Wiem, że wiele osób łączyło się z nami za pomocą Internetu, kiedy odprawiana była msza święta, odwiedzali pomniki indywidualnie w ciągu dnia. To tylko podkreśla wagę i znaczenie tego święta, albowiem Polska jest wszędzie tam, gdzie mieszkają Polacy” – dodała dyrektor Osidacz.
Mimo, iż w tym roku nie udało się bardziej uroczyście uczcić Dzień Polonii i Polaków za granicą, Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej oraz Narodowego Święta Konstytucji 3 Maja miejmy nadzieję, że w następnym roku, kiedy przypadać będzie 230. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja, uda się zorganizować obchody z licznym udziałem polskiej społeczności miasta, a być może też obwodu.
Tekst: Danuta Stefanko
Audycja radia CKPiDE:
Zdjęcia: Danuta Stefanko
