Fot. borders2rp.com
Już od jutra w mediach społecznościowych Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Iwano-Frankiwsku, dawnym Stanisławowie, na Facebooku, Twitterze oraz Instagramie systematycznie zaczną ukazywać się filmiki z cyklu „Zaginione granice”. Są to niezwykłe opowieści o miejscach, ludziach i wydarzeniach związanych z granicami II Rzeczypospolitej, zebrane przez Tomasza i Kaję Grzywaczewskich, którzy odwiedzili tereny wchodzące w skład dzisiejszej Polski, przez Czechy i Ukrainę, aż po Białoruś, Łotwę i Litwę.
„Ten projekt rozpoczął się od mapy. Kiedyś wpadła mi w ręce mapa fizyczna II Rzeczypospolitej, bodajże z 1939 roku. Popatrzyłem na tę mapę. To jest niesamowite jak skomplikowana była ta granica, jak bardzo wiele różnych państw ona przecinała, jak wiele różnych regionów, różnych małych ojczyzn ta granica obejmowała. Tak narodził się ten pomysł. On jest bardzo prosty. Wziąć mapę, granice i się nimi przejechać” – powiedział pomysłodawca podróży Tomasz Grzywaczewski.
Efektem podróży Tomasza i Kai Grzywaczewskich jest też książka „Wymazana granica. Śladami II Rzeczypospolitej”, opowiadająca o tym, jaką ta granica pozostała w pamięci ludzi mieszkających dziś w dawnym obszarze nadgranicznym, jak ukształtowała ich tożsamość i życie. Poza tym została przygotowana strona internetowa w języku polskim, angielskim, ukraińskim, białoruskim i rosyjskim, zawierająca zdjęcia pejzażowe, portretowe i reportażowe z podróży wraz z literackimi opisami.
W pierwszym odcinku, który można obejrzeć poniżej, zostaje przybliżona historia z zimy 1920 roku z odległego kaszubskiego regionu Gochy, gdzie doszło do wybuchu małej wojny palikowej. Powodem konfliktu było rozczarowanie mieszkańców wioski Borowy Młyn ustaleniami międzynarodowej komisji wyznaczającej granicę. Mówiąc najkrócej, miejscowi Kaszubi chcieli być w Polsce, a trafili do Niemiec.
Ten filmik jest fotograficzną podróżą granicami II Rzeczypospolitej, opowieścią o losach ludzi żyjących na zaginionym pograniczu i tworzących wielonarodową mozaikę II RP, awanturnikach, przemytnikach, pisarzach, artystach, badaczach i marzycielach. Ale przede wszystkim o zwykłych ludziach, którzy wbrew okrucieństwom XX wieku próbowali przetrwać na wymazanej granicy.
Opracowała: Danuta Stefanko
