Uroczystości z okazji 490. rocznicy Bitwy pod Obertynem (Fot. Włodzimierz Harmatiuk)

490 lat temu pod Obertynem wojska polskie pod dowództwem hetmana wielkiego koronnego Jana Amora Tarnowskiego pokonały prawie siedmiokrotnie przewyższające liczebnie wojska Księstwa Mołdawii.

Z tej okazji każdego roku na wzgórzu w pobliżu Obertyna w obwodzie iwanofrankiwskim, gdzie postawiono pomnik, odbywają się uroczystości upamiętniające poległych polskich rycerzy, organizowane przez Towarzystwo Kultury Polskiej w Obertynie.

W uroczystych obchodach 21 sierpnia 2021 roku wzięli udział przedstawiciele lokalnej społeczności polskiej, władz samorządowych, Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie oraz Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Iwano-Frankiwsku. Pod krzyżem, upamiętniającym to wielkie zwycięstwo została odprawiona Msza Święta, złożono kwiaty oraz zapalono znicze.

„Każdego roku wspominamy to wydarzenie, modlimy się za tych wszystkich, którzy oddali życie za wolność. Od początku dziejów ludzkość dotykały wojny. Chcemy przede wszystkim prosić Pana Boga o to, aby dał nam pokój. Żeby dobry Bóg tak wpływał na nasze serca, żebyśmy jako ludzie, jako chrześcijanie tak przyjmowali łaskę Bożą, żebyśmy ten pokój czynili w naszych sercach, w naszych państwach, wszędzie tam, gdzie jesteśmy, gdzie mieszkamy. Dziś wojna dotyka ziemię ukraińską, inne kraje. Jednak jest ta nadzieja, że ten, który jest Bogiem sprawiedliwym, będzie przemawiał w taki sposób, żeby ten pokój osiągnąć” – mówił ks. Artur Zaucha, proboszcz parafii pw. św. Piotra i Pawła w Obertynie.

Bitwa pod Obertynem była ważnym wydarzeniem w historii Polski i Pokucia. Weszła również do historii sztuki wojskowości. Można powiedzieć, że hetman Tarnowski miał niezwykłe zdolności wojskowe. Wiadomo, że wojsko polskie było lepiej wyszkolone niż armia mołdawska, choć wielokrotnie mniejsze. Zwycięstwo Tarnowskiego na długo pozostawiło Pokucie w granicach państwa polskiego, uwalniając je z niewoli księstwa mołdawskiego.

Uczestnicy uroczystości (Fot. Włodzimierz Harmatiuk)

W tym właśnie miejscu, ważnym dla pamięci historycznej Polaków, Jan Tarnowski wypowiedział słynne słowa: „tu śmierć albo zwycięstwo”. Widząc ogromną armię mołdawskiego władcy Piotra IV Raresza, polscy dowódcy wojskowi próbowali przekonać Jana Tarnowskiego, że warto się wycofać, „bo szanse na zwycięstwo są niewielkie”. Jednak hetman wielki koronny, podejmując obronę na najwyższym wzgórzu, odniósł znakomite zwycięstwo.

„Historia Obertyna jest przykładem zwycięstwa, odniesionego dzięki dobremu przygotowaniu dowódców i żołnierzy. Należy podkreślić, że, szczególnie na tych terenach, przychodzi nam często uczestniczyć w rocznicach, które dotyczą naszych klęsk. Natomiast należy doceniać, że okazją do dzisiejszego spotkania jest zwycięstwo” – powiedziała konsul Natalia Rudczyk z Konsulatu Generalnego RP we Lwowie, która również podziękowała lokalnej społeczności polskiej oraz władzy za zachowanie pamięci historycznej i uporządkowanie miejsca zwycięstwa państwa polskiego.

Wojewoda mołdawski Stefan III zdobył od Polski teren Pokucia w roku 1490. Niebawem po jego śmierci Pokucie ponownie wróciło w granice Polski. Czas do czasu siły zbrojne Mołdawii atakowały Polskę, próbując odzyskać te ziemie. W końcu 22 sierpnia 1531 roku rozegrała się decydująca bitwa, która utrwaliła pokój na tych terenach na długie 80 lat.

400 lat później, w sierpniu 1931 roku Sokolstwo Polskie postawiło w miejscu bitwy krzyż i tablicę pamiątkową. Upamiętnienie to zostało zniszczone podczas II wojny światowej. Jak mówiła Natalia Tomin, Polka z Obertyna, tablicę pamiątkową przechowywał u siebie jeden z mieszkańców sąsiedniej wsi.

Na początku lat 2000 pomnik został odrestaurowany, zrobiono kopię pierwotnego krzyża i zamontowano oryginalną tablicę. Dziesięć lat później dzięki wsparciu mieszkańców Tarnowa oraz powiatu tarnowskiego, którzy zmuszeni byli opuścić te ziemie, zamontowano tablicę pamiątkową, przedstawiającą hetmana wielkiego koronnego Jana Tarnowskiego.

Tekst: Włodzimierz Harmatiuk

Zdjęcia: Włodzimierz Harmatiuk