Uroczyste otwarcie XIV Polsko-Ukraińskich Spotkań – Jaremcze 2021 (Fot. Andrzej Leusz)
W Jaremczu w obwodzie iwanofrankiwskim odbyły się XIV Polsko-Ukraińskie Spotkania pod hasłem „Wolni z wolnymi, równi z równymi...”. Tegoroczna edycja spotkań Klubu Galicyjskiego skupiona była wokół 30. rocznicy ogłoszenia przez Ukrainę niepodległości. W dwudniowych obradach, 24-25 września 2021 roku, brali udział naukowcy, przedstawiciele instytucji państwowych, dyplomaci, dziennikarze oraz eksperci z Polski i Ukrainy.
Podczas uroczystego otwarcia konferencji głos zabrali: Ihor Cependa, rektor Przykarpackiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasyla Stefanyka, Bartosz Cichocki, ambasador Rzeczypospolitej Polskiej na Ukrainie, Wasyl Hładij, pierwszy zastępca przewodniczącego Iwanofrankiwskiej Rady Obwodowej, Robert Czyżewski, dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie, Wiaczesław Wojnarowski, konsul generalny Ukrainy w Krakowie, Wojciech Jankowski, redaktor naczelny Kuriera Galicyjskiego, Lilia Luboniewicz, prezes Fundacji Wolność i Demokracja oraz Jan Malicki, dyrektor Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego.
Słowa powitania do zebranych na sali skierował minister Jan Dziedziczak, pełnomocnik Rządu RP do Spraw Polonii i Polaków za Granicą, który łączył się online.
„Spotkania w Jaremczu są wielką marką w relacjach polsko-ukraińskich i są na stałe wpisane w środowiska inteligenckie obu krajów. Jesteśmy dumni z tego, że Polska była pierwszym krajem na świecie, która uznała niepodległą Ukrainę. Polacy od początku dopingowali idei niepodległej Ukrainy. Dla nas 30-lecie niepodległości Ukrainy również jest radosne. Życzę Państwu owocnych obrad i serdecznie dziękuję wszystkim zaangażowanym w ten projekt” – powiedział minister Jan Dziedziczak.
Przemawia minister Jan Dziedziczak (Fot. Andrzej Leusz)
W czasie spotkań w Jaremczu odbyły się panele dyskusyjne. W pierwszym panelu uczestniczyli byli ambasadorzy Polski i Ukrainy, którzy podzielili się swoim doświadczeniem z perspektywy 30 lat. Omówili szanse Polski dla Ukrainy i Ukrainy dla Polski.
„Pracując przez 5 lat na Ukrainie, rozumiałem, że zadanie współpracy i relacji polsko-ukraińskich jest zadaniem ponadpartyjnym, które nie powinno dzielić Polaków. Niepodległa, mocna, rozwijająca się Ukraina, przyjazna wobec Polski, jest w naszym interesie. Dziś dobrze działa współpraca gospodarcza, mamy dynamiczny wzrost obrotów, odbudowuje się współpraca w dziedzinie kultury, nauki. Natomiast jeżeli chodzi o kwestie historyczne, zarówno, jak i polska tak i ukraińska strona mogłyby tutaj dołożyć trochę więcej wysiłku” – mówił Jacek Kluczkowski, ambasador RP na Ukrainie w latach 2005-2010.
Kolejnym akcentem organizowanego wydarzenia była 20. rocznica pielgrzymki Jana Pawła II na Ukrainę. Podróż apostolska miała miejsce 23-27 czerwca 2001 roku. Papież odwiedził wówczas Kijów i Lwów.
„Ważne jest, że panel o Janie Pawle II miał tutaj miejsce. Historyczne znaczenie pielgrzymki papieża na Ukrainę jest bardzo duże i to będzie brzmieć jeszcze przez dziesiątki lat. Był znaczny opór różnego rodzaju interesów wobec tej inicjatywy. Jedno ze źródeł tego oporu było związane z cerkwią prawosławną w Moskwie. Jan Paweł II był bardzo szczególną postacią w historii kościoła i historii Europy, a nawet świata. To, że on ściągnął tutaj tłumy, wynikało z postrzegania jego, nie jako katolika, jako przywódcy kościoła katolickiego, ale również jako potężnej duchowości, osoby o dużej charyzmie” – powiedział profesor Antoni Kamiński z Instytuty Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
Uczestnicy XIV Polsko-Ukraińskich Spotkań – Jaremcze 2021 (Fot. Andrzej Leusz)
Na początku kolejnego dnia spotkań jaremczańskich dyskutowano na temat Traktatu Ryskiego i tego, czym był: zdradą sojusznika, a może przejawem realizmu politycznego?
„Rozmowa o sojuszu Polski i Ukraińskiej Republiki Ludowej z 1920 roku była bardzo przyjemna, w tym sensie, że nie było jakichś napięć emocjonalnych. Wszyscy uznawali realia polityczne tamtej epoki i raczej objaśniali przyczyny biegu wydarzeń, niż się na nie oburzali, co jest objawem dojrzałości dyskusji w ramach relacji polsko-ukraińskich” – mówił profesor Przemysław Żurawski vel Grajewski z Uniwersytetu Łódzkiego, który również odniósł się do ekshumacji i pochowań wojennych. „Mam nadzieję, że kwestie ekshumacji potoczą się tak, jak w relacjach między cywilizowanymi narodami potoczyć się powinny. Oddanie należnej czci zabitym czy zamordowanym jest obowiązkiem chrześcijańskim i cywilizacyjnym. Sądzę, że zostaną w końcu przezwyciężone wszystkie przeszkody” – dodał profesor Żurawski vel Grajewski.
Rolę środków masowego przekazu w ocenie przeszłości, teraźniejszości i perspektyw stosunków polsko-ukraińskich i europejskiej stabilizacji ocenili dziennikarze i eksperci, którzy relacjonują o bieżących wydarzeniach z Ukrainy i Polski. Podczas dyskusji rodziły się również nowe inicjatywy medialne.
„Skoro rozmawiamy w takim gronie, logiczne byłoby mówić również o wspólnym polsko-ukraińskim szkoleniu dla dziennikarzy. Może nie wieloletnim, ale przynajmniej w formie letniej szkoły. Myślę, że większość z nas mogłaby powiedzieć dziennikarzom, na jakie problemy należy zwrócić uwagę. Media muszą pisać prawdę, ale media muszą wybierać z ogromnej ilości wydarzeń i wiadomości to, co jest naprawdę interesujące. To także nasza wspólna odpowiedzialność za to, jak kształtujemy to podejście i w jaki sposób możemy kierować informacje i pomagać je wyświetlać” – powiedział Jewhen Mahda, dyrektor Instytutu Polityki Światowej.
Panel o roli środków masowego przekazu (Fot. Andrzej Leusz)
Zwieńczeniem XIV Polsko-Ukraińskich Spotkań w Jaremczu był panel o gospodarczym wymiarze współpracy polsko-ukraińskiej. Rozmawiano o osiągnięciach, trudnościach oraz niewykorzystanym potencjale po obu stronach granicy.
„Współpraca gospodarcza między naszymi państwami rozwija się bardzo dobrze. Polska, druga po Chinach, jest podstawowym gospodarczym partnerem Ukrainy. W tym roku mamy szansę osiągnąć obrót handlowy między krajami na poziomie ok. 10 mld dolarów, co jest bardzo ważne też z punktu widzenia politycznego. Dziś powinniśmy pracować nad tym, aby więcej inwestycji polskich było na Ukrainie. To nie tylko uwaga do strony polskiej, ale też sporo zadań domowych powinna wykonać Ukraina. O tym dziś też sporo rozmawialiśmy” – mówił Oleh Dubisz, wiceprezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej.
W trakcie spotkań w Jaremczu została otwarta wystawa pt. „Mord profesorów lwowskich. Niemiecka zbrodnia na polskiej inteligencji (lipiec 1941)”. Konferencji towarzyszyły również prezentacje książek i publikacji naukowych problematyki polsko-ukraińskiej. Nieodłącznym elementem spotkań była też wyprawa na górę Pop Iwan w Czarnohorze, gdzie odbudowywane jest dawne Obserwatorium Astronomiczne.
Tekst: Andrzej Leusz
Programy Radia CKPiDE:
Dzień 1 (24 września 2021 r.)
Dzień 2 (25 września 2021 r.)
Zdjęcia: Andrzej Leusz
