Fot. Beata Żelazek / Archiwa Państwowe

„Mamo, ja nie chcę wojny” – rezultat polsko-ukraińskiego projektu archiwalnego „1939-45 Polska / 2022 Ukraina”, realizowanego wspólnymi siłami polskich Archiwów Państwowych i ukaińskiej inicjatywy „Mom, I see war”. Wystawa przedstawia rysunki dzieci polskich i ukraińskich, które w różnicy prawie 80 lat narysowały to samo – wojnę.

„Dziecko nie jest żołnierzem, nie broni ojczyzny, choć z nią cierpi” – ta sentencja wybitnego polskiego pedagoga, lekarza oraz poety Janusza Korczaka została mottem projektu „1939-45 Polska / 2022 Ukraina”. Wystawa łączy prace polskich dzieci z okresu II wojny światowej i okupacji niemieckiej oraz współczesne rysunki dzieci ukraińskich, związane z pełnoskalową rosyjską agresją, która obecnie ma miejsce na Ukrainie.

Fot. Beata Żelazek / Archiwa Państwowe

Celem wystawy jest ukazanie dramatu wojny z perspektywy dziecka, wsłuchanie się w ich emocje, uznanie wagi ich doświadczeń, a wykonane przez nie prace zaprezentować szerszej publiczności, jako niezwykle przejmujące świadectwa konfliktu.

„Chcemy pokazać, że wojna wygląda w oczach dziecka zawsze tak samo. Niezależnie od miejsca i czasu, podobieństwo historycznych i współczesnych prac poraża. Dzieci rysują czołgi, samoloty zrzucające bomby, pożary i eksplozje. Rysują rannych i zabitych, zrujnowane domy, mogiły. Rysują siebie i swoją rodzinę, rysują ewakuację i ucieczkę, ale rysują też nadzieję i swoje marzenia na przyszłość” – wyjaśniają cel wystawy jej kuratorki: dr Dorota Sadowska z Uniwersytetu Warszawskiego i prof. Olga Kulinicz z Kijowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Tarasa Szewczenki.

Fot. Beata Żelazek / Archiwa Państwowe

Wystawa „Mamo, ja nie chcę wojny” prezentuje prace polskich dzieci, które zostały nadane przez Archiwum Akt Nowych w Warszawie. W większości są to prace tworzone na potrzeby badań zainicjowanych przez środowisko pedagogiczne w pierwszych latach po wojnie oraz w odpowiedzi na konkurs ogłoszony w 1946 roku.

Rysunki ukraińskich dzieci to współczesne prace plastyczne związane z obecnie toczącą się na Ukrainie wojną, gromadzone na portalu „Mom, I see war”. Strona została stworzona, aby pokazać wojnę oczami dzieci Ukrainy i po raz kolejny zwrócić uwagę społeczności światowej na brutalną inwazję rosyjskiego najeźdźcy.

Fot. Beata Żelazek / Archiwa Państwowe

Wystawę otwarto 19 lipca jednocześnie w 16 miastach Polski. Najwięcej gości zgromadziło otwarcie w Warszawie, gdzie odbyła się ogólna prezentacja projektu.

„To bardzo sensowna i głęboka wystawa, którą trzeba pokazywać w całej Europie i na całym świecie. W imię naszych dzieciaków myślę, że zwyciężymy” – mówił Wasyl Zwarycz, ambasador Ukrainy w Polsce.

Fot. Beata Żelazek / Archiwa Państwowe

Wystawę uzupełnia katalog w języku polskim, ukraińskim i angielskim, dostępny również w wersji online.

Wystawę będzie można oglądać w 25 miastach w Polsce w okresie lipiec-wrzesień 2022 roku.

Opracował Artur Lipert