Fot. Ołeksa Butczak
W Iwano-Frankiwsku, dawnym Stanisławowie, w dniach 13-14 maja 2023 roku odbyły się obchody 10-lecia działalności Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego. Jest to jeden z najbardziej prężnie działających ośrodków polskich na Ukrainie, którego głównym celem jest umacnianie pozytywnego wizerunku Polski na Ukrainie, integracja społeczności polskich oraz budowanie dialogu polsko-ukraińskiego.
„Był to czas spotkań z naszymi partnerami, czas podziękowań za ich wsparcie i współpracę przez te lata. Czas owocny w podsumowanie naszych działań. Pracujemy dla ludzi, uczymy się, a te 10 lat zabieramy ze sobą jako bagaż doświadczeń. Obchody były czasem intensywnym, pełen wzruszeń, spotkań, kiedy poczuliśmy normalność. Odczuliśmy, że w codzienności, która nas otacza, powinniśmy szukać momentów, które pozwalają nam troszeczkę odetchnąć, nabrać siły i myślę, że te obchody dały nam siłę iść dalej w naszej działalności, w każdej pracy społecznej, którą realizujemy” – powiedziała Maria Osidacz, dyrektor instytucji.
W Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego odbywają się rozmaite konferencje naukowe, imprezy literackie, kursy językowe, warsztaty rozwojowe, spotkania z ciekawymi ludźmi, którzy dzielą się swoimi pomysłami i doświadczeniem. Centrum łączy osoby chętne nawiązania nowych znajomości oraz poznania polskiej kultury i języka polskiego. W latach 2013-2022 udało się zrealizować ponad 700 wydarzeń dla Polaków, osób polskiego pochodzenia, ale też społeczności ukraińskiej.
Fot. Ołeksa Butczak
„Robimy wszystko, żeby relacje polsko-ukraińskie były bliższymi. Centrum, które od 10 lat działa w Iwano-Frankiwsku, nie tylko nas zbliża, ale też robi konkretne rzeczy. Tutaj odbywają się spotkania, wymiany doświadczeń, jest możliwość zobaczyć polską kulturę, nauczyć się języka polskiego. Mamy nadzieję, że te ścieżki współpracy będą się tylko pogłębiać, co przełoży się na nasze miasto i obwód. Chodzi o to, żeby bracia i siostry z Polski i Ukrainy wymieniali się doświadczeniami, stawali się bliżsi. Jest to możliwe tylko dzięki bogatej kulturze obu narodów, nauce języka, wspólnym projektom” – mówiła Switłana Onyszczuk, przewodnicząca Iwanofrankiwskiej ObwodowejAdministracji Państwowej.
Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego powstało w 2013 roku z inicjatywy Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie. Pomysłodawcami stworzenia Centrum byli Barbara Pacan z Wydziału Współpracy z Polakami na Ukrainie oraz Jacek Żur, konsul lwowskiej placówki dyplomatycznej w latach 2009-2015. Z założenia miało to być miejsce otwarte na potrzeby społeczności polskiej oraz dialog polsko-ukraiński.
„Chcieliśmy, aby ta nowa jakość, która tu powstanie, wyróżniała się czymś w pozytywny sposób na tle innych organizacji i podobnych struktur na Ukrainie. Postawiliśmy sobie taki cel, bardzo ambitny, żeby stworzyć przestrzeń, która będzie o krok wyprzedzać bieżące możliwości, żeby była motywacja dla rozwoju. Dlatego chcieliśmy, żeby tu powstało centrum medialne. Chcieliśmy, żeby tu było miejsce do nauki języka polskiego. To jest zupełnie podstawowa rzecz dla rozwoju każdej społeczności polskiej na świecie. Język polski, kontakt z kulturą, osadzanie się w tożsamości polskiej jest wartością nadrzędną” – powiedział Jacek Żur.
Fot. Ołeksa Butczak
Na obchody 10-lecia Centrum przyjechali przedstawiciele świata polityki, kultury, nauki, biznesu, mediów, struktur państwowych i organizacji pozarządowych z Polski oraz Ukrainy, w tym Bartosz Cichocki, ambasador Rzeczypospolitej Polskiej na Ukrainie, Switłana Onyszczuk, przewodnicząca Iwanofrankiwskiej Obwodowej Administracji Państwowej, Oksana Sawczuk, deputowana Rady Najwyższej Ukrainy, Witalij Fedoriw, zastępca mera Iwano-Frankiwska oraz Robert Czyżewski, dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie. Był to czas na sentymentalne rozmowy z partnerami i przyjaciółmi instytucji.
„To jest organizacja znana w całym świecie. Centrum niesie światło, niesie dobro. Cieszę się, że w okresie 10 lat udało się tyle zrobić. Zespół Centrum jest świetny, jest wzorcem dla innych organizacji. Umie współdziałać i robi niesamowite rzeczy. Mam nadzieję, że kiedy zwyciężymy, będziemy mogli razem tworzyć wspólną przyszłość, przyszłość polskiej mniejszości na Ukrainie. Wrócą też inni i ta polskość dalej będzie pielęgnowana na ziemiach ukraińskich” – mówiła Wiktoria Szewczenko, prezes Polskiego Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego im. Juliana Lublińskiego w Zwiahlu.
Podczas gali podsumowującej 10-lecie Centrum przedstawiono najważniejsze kierunki działalności ośrodka, wśród których obok nauczania języka polskiego, promocji czytelnictwa oraz organizacji rozmaitych projektów kulturalno-oświatowych, po 24 lutego 2022 roku znalazła się też działalność pomocowa. Oprócz tego goście mieli okazję usłyszeć polskie utwory muzyczne oraz aranżacje w języku ukraińskim. Atmosferę stworzył zespół Neprosti, a także wolontariusze Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego. Mimo trudnych i niepewnych czasów nie brakowało rozmów o przyszłości.
Fot. Ołeksa Butczak
„Współpracowaliśmy, bardzo dużo zrobiliśmy. W nas jako młodzież, we mnie osobiście, Centrum inwestowało. Czułam się potrzebna, stawałam się doroślejsza, moje talenty, nawyki, jakieś osobiste cechy zawsze były doceniane. Bardzo dużo dobrych i ciekawych ludzi poznałam. W wielu projektach brałam udział. Dziękuję bardzo za tych 10 lat i proszę o jeszcze. Wierzę, że to jest nowy start dla tego miejsca. Właśnie tutaj rodzą się pomysły, tutaj znajdujemy nowe rozwiązania, dostosowujemy się do wszystkich wyzwań. Centrum dla mnie jest rodziną” – powiedziała Salomea Pletenicka.
Jednym z priorytetów Centrum jest integracja międzypokoleniowa. Poprzez różne inicjatywy, w tym Klub Gier Planszowych, instytucja zrzesza dzieci, młodzież, osoby dorosłe i seniorów, stwarzając przestrzeń na wymianę doświadczeń. Niejednokrotnie dochodziło do rozmów między młodymi ludźmi a członkami Klubu Seniora, podczas których młodzież prosiła opowiedzieć starsze pokolenie o dawnym Stanisławowie, tradycjach rodzinnych oraz wspomnieniach z dzieciństwa. Natomiast starsi ludzie mieli okazję odkryć dla siebie przestrzenie Internetu, założyć profile w sieciach społecznościowych czy po prostu napić się kawy.
„Tyle lat czekaliśmy na takie miejsce. Za sowietów byliśmy oderwani od polskości, tylko w rodzinie podtrzymywaliśmy tę kulturę. Teraz jesteśmy zaangażowani w różne sprawy. Bardzo mnie cieszy, że Centrum dołącza oprócz młodzieży też nas, starsze osoby, które mogą się spotkać, porozmawiać, pośpiewać, kawkę popić. Młodzież coś od nas się dowiaduje, a my od nich. Jesteśmy w młodym otoczeniu i to nas raduje, podnosi na duchu i nam się zdaje, że też jesteśmy młodzi. Jestem wdzięczna, że o nas pamiętacie, że mogę zawsze być z wami” – mówiła Zofia Siemianów z Klubu Seniora „Złota Jesień”.
Fot. Ołeksa Butczak
W trakcie obchodów 10-lecia działalności członkowie Zarządu Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego Alina Czirkowa oraz Danuta Stefanko otrzymały odznaczenia honorowe „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. W imieniu Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego odznaczenia wręczył Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Rzeczypospolitej Polskiej na Ukrainie Bartosz Cichocki. Jest to wyraz podziękowania za pracę i zaangażowanie w działalność na rzecz kultywowania kultury polskiej oraz budowania dialogu kulturowego.
„Centrum na trwałe się wpisało nie tylko w krajobraz Iwano-Frankiwska, dawnego Stanisławowa, ale też zdobyło markę na całej Ukrainie i w Polsce. Trudno uwierzyć, że to dopiero 10 lat. Bardzo dużo tutaj zrobiono dla integracji różnych pokoleń polskich, ale także Polaków z Ukraińcami, dla odtworzenia tej wspólnoty historycznej. Pani Maria Osidacz i jej wspaniały zespół wiele zrobili dla integracji szczególnie młodych środowisk polskich na Ukrainie. Ogromny podziw budzi zdolność dostosowania się i odnalezienia się w ekstremalnych warunkach, takich jak koronawirus i wojna. Zespół Centrum pozostał na miejscu i niósł otuchę, pomoc i pomysł na sprostanie tym trudnych wyzwaniom” – powiedział Bartosz Cichocki.
Fot. Ołeksa Butczak
Goście, którzy się zebrali na obchodach 10-lecia Centrum, mieli również okazję poznać ciekawostki historyczne oraz zobaczyć najpiękniejsze i najważniejsze zabytki dawnego Stanisławowa, w tym Kolegiatę Najświętszej Marii Panny, która obecnie pełni funkcję Muzeum Sztuki Przykarpacia, pomnik Adama Mickiewicza oraz Pałac Potockich. Poza tym w kościele pw. Chrystusa Króla Wszechświata została odprawiona Msza Święta w intencji pracowników, wolontariuszy i partnerów Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego, której przewodniczył proboszcz parafii ks. Władysław Iwaszczak.
W ramach obchodów 10-lecia działalności Centrum odbył się też panel dyskusyjny pt. „Rola Polaków na Ukrainie we wzmacnianiu polsko-ukraińskiego dialogu kulturowego i relacji społeczno-gospodarczych” oraz otwarto wystawę „Nie tylko Mickiewicz – wybrane pomniki i tablice pamiątkowe Stanisławowa”.
Tekst: Karolina Szostak
Audycja Radia CKPiDE:
Zdjęcia: Ołeksa Butczak
