Fot. Przemysław Keler / KPRP
W roku bieżącym Ukraiński Instytut Pamięci Narodowej zaczął otrzymywać zgłoszenia od obywateli Polski w kwestii możliwości przeprowadzenia prac poszukiwawczych oraz ekshumacji zwłok członków ich rodzin. Instytucja otrzymała między innymi wniosek o przeprowadzenie wspomnianych prac na terenie obwodu rówieńskiego.
Po rozpatrzeniu wniosku, który wpłynął we wrześniu 2024 roku, Ukraiński Instytut Pamięci Narodowej ogłosił zamiar włączenia prac poszukiwawczych w obwodzie rówieńskim do swojego planu pracy i działalności na rok 2025.
„UIPN pozostaje otwarty na współpracę z polskimi instytucjami w zakresie poszukiwań, zachowania i opieki nad miejscami pamięci Ukraińców w Polsce i Polaków na Ukrainie. Równocześnie biorąc pod uwagę to, że oficjalne międzyinstytucjonalne mechanizmy rozwiązywania problematycznych kwestii ze stroną polską w dziedzinie renowacji i ochrony miejsc pamięci już od dłuższego czasu nie pracują (w tym też grupy robocze między instytutami pamięci i ministerstwami, które zajmują się kwestiami kultury), UIPN jest skłonny wyjść naprzeciw interesom obywateli Polski i w trybie wyjątkowym bezpośrednio przyjąć rolę koordynatora w prowadzeniu prac poszukiwawczych zgodnie z wnioskiem polskich obywateli, zapraszając stronę polską w roli obserwatora. Toteż w przypadku otrzymania od obywateli Polski niezbędnych precyzyjnych informacji o lokalizacji potencjalnych miejsc poszukiwań, będziemy się starali im pomóc, mimo wojny i trudnej sytuacji gospodarczej” – skomentował szef Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej Anton Drobowycz.
Fot. Suspilne
W realizacji tej decyzji Instytut będzie współpracować z Państwową Międzyinstytucjonalną Komisją ds. uwiecznienia pamięci uczestników operacji antyterrorystycznej, ofiar wojny i represji politycznych oraz Ministerstwem Kultury i Komunikacji Strategicznych Ukrainy, do kompetencji których należą kwestie wydawania zezwoleń na prowadzenie prac poszukiwawczych, ekshumacji oraz montażu pomników, tablic pamiątkowych, memoriałów, a także z organizacjami specjalistycznymi, które są uprawnione do prowadzenia tego typu prac na Ukrainie.
Ze względu na ograniczoną ilość fachowców oraz kontynuację pełnowymiarowej wojny Rosji przeciwko Ukrainie, której towarzyszą prace poszukiwawcze i ekshumacyjne poległych żołnierzy i cywili, tempo realizacji praz poszukiwawczych będzie zależało również od dostępnych zasobów.
W czerwcu 2022 roku ministerstwa kultury Ukrainy i Polski podpisały Memorandum o współpracy w dziedzinie pamięci narodowej. Dokument przewidział powołanie ukraińsko-polskiej grupy roboczej pod przewodnictwem wiceministrów kultury, która będzie realizować wspólne umowy o współpracy państwowej w zakresie poszukiwań, ekshumacji, pochówku, upamiętnienia, legalizacji, rekonstrukcji i ochrony prawnej miejsc upamiętnienia i pochówku. Zgodnie z ustaleniami Memorandum miało obowiązywać po zakończeniu stanu wojennego na terenie Ukrainy.
Na początku 2024 roku kwestie historyczne zostały zaktualizowane podczas konsultacji międzyrządowych Polski i Ukrainy w ramach wizyt premiera Donalda Tuska do Kijowa i premiera Denysa Szmyhala do Warszawy. W celu realizacji planu działań opracowanego w wyniku konsultacji międzyrządowych Ministerstwo Kultury zatwierdziło skład ukraińskiej części Ukraińsko-Polskiej Grupy Roboczej ds. Pamięci Narodowej.
Ze swojej strony Ukraiński Instytut Pamięci Narodowej planuje wiosną 2025 roku, przed rozpoczęciem sezonu prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych, dodatkowo opracować i opublikować wyjaśnienia w języku ukraińskim i polskim dotyczące procedury ubiegania się o takie prace.
Źródło: uinp.gov.ua
Z języka ukraińskiego przetłumaczyła Karolina Szostak
