Fot. Narodowe Centrum Kultury
Senat Rzeczypospolitej Polskiej podjął cztery uchwały ustanawiające patronów 2025 roku. Zgodnie z decyzją są nimi: ks. prof. Józef Tischner, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Władysław Stanisław Reymont oraz Wojciech Jerzy Has. Z kolei w gronie patronów uchwalonych przez polski Sejm znajdują się: Stefan Żeromski, Antoni Słonimski, Olga Boznańska, Kazimierz Sosnkowski, Franciszek Duszeńko, pierwsi królowie Polski oraz bohaterowie z Katynia, Charkowa i Miednoje.
Uchwałę o ustanowieniu roku 2025 rokiem ks. prof. Józefa Tischnera podjęto, doceniając wybitne osiągnięcia jednego z najważniejszych polskich filozofów, duchownych i intelektualistów, w związku z 25. rocznicą jego śmierci. Jest autorem wielu książek, w tym dziel filozoficznych: „Filozofia dramatu”, „Spór o istnienie człowieka”, oraz zbioru szkiców i esejów, poświęconych problematyce społecznej, religijnej i filozoficznej.
W uchwale o ustanowieniu Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej patronką roku 2025 Senat wyraził przekonanie o szczególnym znaczeniu jej dorobku poetyckiego. Jak przypomniano, 9 lipca 2025 roku przypada 80. rocznica śmierci tej wybitnej polskiej poetki okresu międzywojennego, wnuczki, córki i siostry wielkich Kossaków.
Uchwalając rok 2025 rokiem Władysława Stanisława Reymonta, Senat podkreślił istotne znaczenie twórczości pisarza dla narodowego i światowego dziedzictwa. W 2025 roku przypada setna rocznica śmierci tego wybitnego twórcy, laureata Literackiej Nagrody Nobla z 1924 roku za czterotomową powieść społeczno-obyczajową „Chłopi”.
Jacek Malczewski – portret Władysława Reymonta
Inicjatorami uchwały o ustanowieniu roku 2025 rokiem Wojciecha Jerzego Hasa byli: Narodowe Centrum Kultury Filmowej w Łodzi oraz Dyrektor Narodowego Centrum Kultury, Robert Piaskowski. Pretekstem była przypadająca setna rocznica urodzin wybitnego reżysera i scenarzysty, twórcy takich filmów jak „Pożegnania”, „Rękopis znaleziony w Saragossie”, „Lalka” czy „Sanatorium pod klepsydrą”.
Okazją do ogłoszenia roku Stefana Żeromskiego jest setna rocznica śmierci autora „Popiołów” oraz „Przedwiośnia”. Był on nie tylko wybitnym pisarzem, ale także patriotą, który swoją twórczość literacką i działalność społeczną poświęcił sprawie niepodległości Polski. Stefan Żeromski wierzył w misję pisarza jako współtwórcy losów narodu.
W roku bieżącym przypada również 130. rocznica urodzin Antoniego Słonimskiego, wybitnego poety, pisarza, tłumacza i publicysty. Jako prezes Związku Literatów Polskich walczył o prawa materialne twórców i bronił wolności słowa, a jego „List 34” z 1964 roku był pierwszym w powojennej Polsce wspólnym protestem intelektualistów przeciwko komunistycznym represjom w PRL.
Ze względu na 160. rocznicę urodzin i 85. rocznicę śmierci wśród patronów 2025 roku znalazła się Olga Boznańska.Obrazy tej znakomitej malarki należą do najważniejszych dzieł modernistycznych w Polsce i są wystawiane w renomowanych muzeach. Osiągnęła międzynarodowy sukces, zostając jedną z najbardziej rozpoznawalnych polskich artystek.
Fot. Muzeum Narodowe w Krakowie – Olga Boznańska w paryskiej pracowni
140. rocznica urodzin generała Kazimierza Sosnkowskiego jest okazją do ustanowienia przez Sejm RP roku 2025 rokiem tego znakomitego organizatora Wojska Polskiego i niezłomnego orędownika sprawy polskiej na arenie międzynarodowej. Bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego i krytyk ustępstw aliantów wobec ZSRR.
Setna rocznica urodzin Franciszka Duszeńki to okazja do uhonorowania dorobku tego jednego z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy. Duszeńko, żołnierz Armii Krajowej i więzień obozów koncentracyjnych, stworzył po wojnie monumentalne pomniki, m.in. w Treblince i na Westerplatte, oraz przyczynił się do odbudowy Gdańska.
Milenium koronacji dwóch pierwszych królów Polski – Bolesława Chrobrego i Mieszka II Lamberta przypomina o początkach polskiej państwowości. Koronacje te symbolizują narodziny dumnej tradycji państwowości.
Rok 2025 został ogłoszony rokiem Polskich Bohaterów z Katynia, Charkowa, Miednoje, Bykowni i innych miejsc – ofiar sowieckiego ludobójstwa. W uzasadnieniu czytamy, że „zbrodnia ludobójstwa, której dokonano wiosną 1940 roku, jest bezprzykładnym w historii mordem na przedstawicielach polskiej inteligencji i elit państwowych”. Bohaterowie ci, będący symbolem wolnej Polski, przypominają o niezłomności narodu w walce o prawdę i suwerenność.
Źródło: Narodowe Centrum Kultury