Fot. Wikimedia / domena publiczna

Poeta, powieściopisarz, nowelista i dramaturg Kazimierz Przerwa-Tetmajer urodził się 12 lutego 1865 roku, a zmarł 18 stycznia 1940. Był jednym z najwybitniejszych twórców okresu Młodej Polski, autorem tomów poezji i gawęd góralskich. W roku bieżącym przypada 85. rocznica śmierci oraz 160. rocznica urodzin Kazimierza Przerwy-Tetmajera, toteż przedstawiamy jego krótki życiorys.


Urodził się w zamożnej rodzinie w Ludźmierzu. Jego ojciec był posłem do Sejmu Krajowego Galicji, a starszy brat Włodzimierz Tetmajer był malarzem. W 1883 roku, po sprzedaży wiejskiego majątku, rodzina przeniosła się do Krakowa, gdzie przyszły poeta uczęszczał do gimnazjum. W 1884 Kazimierz Przerwa-Tetmajer zdał maturę i rozpoczął studia filozoficzne na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Mieszkał w Krakowie i Zakopanem, odbywał także liczne podróże po Europie – do Włoch, Szwajcarii, Francji i Niemiec. Podczas I wojny światowej był ideowo związany z Legionami. Po wojnie zamieszkał w Warszawie, a w 1921 roku został wybrany prezesem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy.

Fot. Wikimedia / domena publiczna

Za początek jego twórczości uznaje się wydane w 1891 roku „Poezje” – tom, który w opinii krytyków rozpoczął w polskiej literaturze okres modernizmu. Wydane w 1894 „Poezje. Seria Druga” przyniosły mu wielką sławę i popularność, którą ugruntowały „Poezje. Seria trzecia”. W swoich wierszach-manifestach wyrażał panujące w jego pokoleniu nastroje zniechęcenia i poczucia niemocy. Pisał, że melancholia, smutek, zniechęcenie są treścią jego duszy.

Fascynował się filozofią Schopenhauera i Nietzschego oraz filozofią indyjską, zwłaszcza pojęciem nirwany. Kazimierz Przerwa-Tetmajer był w opinii ogółu ucieleśnieniem poety modernistycznego, czego wyrazem było umieszczenie go pod postacią Poety w wystawionym w 1901 roku dramacie „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego.

Uważany był za jednego z największych piewców piękna Tatr. Górska przyroda była inspiracją jego licznych wierszy, często stawała się ukojeniem i ucieczką od melancholii, podobnie jak uroda gwary góralskiej. Zafascynowany góralskim folklorem Kazimierz Przerwa-Tetmajer napisał cykl opowieści „Na skalnym Podhalu”, a ponadto epopeję tatrzańską „Legenda Tatr”.

Fot. Wikimedia / domena publiczna

Poeta nadał nową, śmiałą jak na owe czasy formę swoim erotykom, opisując w odważny sposób sceny miłosne. Uchodził za wielkiego uwodziciela. Pięciokrotnie zaręczony, nigdy się nie ożenił. U szczytu sławy dostawał setki listów od wielbicielek, których grupa jeździła za poetą do Warszawy, Zakopanego czy nawet Wiednia.

Choroba psychiczna i utrata wzroku uniemożliwiły mu twórczość przez kilkanaście ostatnich lat życia. W uznaniu zasług literackich przyznano mu emeryturę państwową. W Hotelu Europejskim w Warszawie zapewniono mu bezpłatne mieszkanie z wyżywieniem i usługami, a Warszawskie Zrzeszenie Restauratorów i Cukierników przyznało mu bezpłatną i nieograniczoną konsumpcję we wszystkich warszawskich restauracjach, kawiarniach i cukierniach.

W styczniu 1940 w okupowanej Warszawie władze niemieckie nakazały opróżnienie Hotelu Europejskiego. Polscy lekarze, powiadomieni o zarządzeniu, 13 stycznia zabrali ciężko chorego poetę wprost z hotelu karetką pogotowia do Szpitala Dzieciątka Jezus w Warszawie, gdzie mimo troskliwej opieki po kilku dniach zmarł.

Opr. na podst. dzieje.pl, culture.pl

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów

Up