Fot. Sławosz Uznański-Wiśniewski / Facebook
25 czerwca, o godz. 8:31 rano czasu polskiego z Przylądka Canaveral wystartowała rakieta z kapsułą Dragon, na pokładzie której jest Polak Sławosz Uznański-Wiśniewski. Celem misji kosmicznej Ax-4 jest Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS), na której astronauci spędzą dwa tygodnie lub więcej.
43 sekundy po starcie silniki Falcon 9 zostały wyłączone. Potem rakieta przeszła przez okres maksymalnego ciśnienia dynamicznego, max Q. Wkrótce po osiągnięciu max Q pojazd osiągnął prędkość ponaddźwiękową. Nastąpiła prawidłowa separacja 1 stopnia rakiety Falcon 9, po czym pierwszy stopień rakiety Falcon 9 wylądował na Przylądku Canaveral.
Fot. Sławosz Uznański-Wiśniewski / Facebook
„Drogie Polki i Polacy, dziś robimy ogromny krok ku przyszłości Polski – Polski opartej na nauce, wiedzy i wizji. Niech ta misja będzie początkiem epoki, w której nasza odwaga i nieustępliwość kształtują nowoczesną Polskę. Dla nas i dla przyszłych pokoleń. Kosmos zawsze jednoczył ludzi. Zabieram dziś z Ziemi cząstkę każdego z Was – Waszej siły, nadziei i zaufania. W kosmosie nie jestem sam – reprezentuję nas wszystkich. Dziękuję Wam za zaufanie. Kosmos dla wszystkich!” – powiedział Sławosz Uznański-Wiśniewski tuż po starcie rakiety.
Historyczny lot. Drugi Polak w kosmosie
Sławosz Uznański-Wiśniewski jest drugim Polakiem w kosmosie, a pierwszym na ISS. Pierwszym w przestrzeni kosmicznej był Mirosław Hermaszewski (1941-2022), który w dniach 27 czerwca – 5 lipca 1978 roku, wraz z Piotrem Klimukiem (radziecki kosmonauta narodowości białoruskiej), odbył lot na statku kosmicznym Sojuz 30. W czasie 8-dniowej misji dokonano 126 okrążeń Ziemi.
Nowatorskie badania w kosmosie
Sławosz Uznański-Wiśniewski zrealizuje 13 eksperymentów na ISS, testując polskie technologie, które mogą zrewolucjonizować robotykę i wsparcie osób sparaliżowanych.
Fot. SpaceX
Jednym z kluczowych eksperymentów jest badanie nanomateriałów MXene, opracowanych przez Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie. Technologia ta może znaleźć zastosowanie w konstrukcji czujników produkowanych w kosmosie. Astronauta będzie nosił specjalną opaskę mierzącą puls, a podczas określonych ruchów nadgarstkiem zbierane będą dane o zachowaniu nanomateriałów.
Polski astronauta sprawdzi również poziom hałasu na ISS, gdzie stale pracują urządzenia podtrzymujące życie. Nadmierny hałas może być groźny dla zdrowia astronautów.
Łaziki i komputer sterowany myślami
Kolejny eksperyment dotyczy autonomicznej nawigacji łazików z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. „To eksperyment, w którym my mamy trochę udziału z naszym partnerem firmą KP Labs, czyli taka autonomiczna nawigacja. To trochę jak nawigacja dla samochodów, tylko przeniesiona w trudniejsze warunki” – mówił dr inż. Marek Kraft z Instytutu Robotyki i Inteligencji Maszynowej na Politechnice Poznańskiej.
Fot. Cristobal Herrera-Ulashkevich / PAP / EPA
W Lublinie powstało urządzenie umożliwiające sterowanie komputerem za pomocą myśli. Aparatura rejestruje aktywność mózgu przy użyciu podczerwieni, a sztuczna inteligencja rozpoznaje stan skupienia lub relaksu użytkownika. „W warunkach mikrograwitacji wykonywanie ruchów z udziałem mięśni jest dużo trudniejsze niż na ziemi. Możemy to porównać do sytuacji, znajdowania się pod wodą, gdzie nawet proste ruchy stają się dla nas trudne” – opisywał dr Dariusz Zapała psycholog i dyrektor ds. naukowych firmy Cortivision.
Wraz z Polakiem Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim w kosmos polecieli: doświadczona była astronautka NASA, Amerykanka Peggy Whitson (dowódczyni), pilot Shubhanshu Shukla z Indii oraz specjalista naukowiec Tibor Kapu z Węgier.
Opracował Artur Lipert
