Fot. Przemysław Keler / KPRP
Bezpieczeństwo regionu, zacieśnianie współpracy transportowej między państwami Trójmorza oraz rozwój relacji transatlantyckich to tematy rozmów podczas 9. Szczytu Inicjatywy Trójmorza, który odbył się 11 kwietnia 2024 roku w Wilnie. W spotkaniu uczestniczyli między innymi prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda oraz prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski.
Podczas sesji otwierającej Szczyt prezydent Polski zauważył, że rosyjska inwazja na Ukrainę motywuje państwa regionu do pogłębienia współpracy w ramach Inicjatywy Trójmorza. „Neoimperialny reżim na Kremlu jasno zadeklarował wolę odbudowy rosyjskiej strefy wpływów w Europie Środkowej, wolę osłabiania, zastraszania i podporządkowywania sobie państw naszego regionu. Aby się temu przeciwstawić, musimy działać razem” – mówił Andrzej Duda.
Jak dodał, skuteczne przeciwstawienie się rosyjskiemu imperializmowi wymaga solidarnego zaangażowania oraz sprawiedliwego rozłożenia związanych z tym ciężarów i obowiązków. Andrzej Duda przypomniał również, że w czasie wizyty w Waszyngtonie wystąpił z inicjatywą ustalenia minimalnego progu wydatków państw NATO na obronność. Według niego w obliczu rosnącego zagrożenia powinno to być już nie 2 proc., ale 3 proc. rocznego PKB.
Fot. Przemysław Keler / KPRP
W ostatnim czasie zainteresowanie współpracą w ramach Inicjatywy Trójmorza się zwiększyło. W tym roku w obradach uczestniczyło 24 reprezentantów państw oraz przedstawiciel Komisji Europejskiej. Jako partner strategiczny do forum współpracy Inicjatywy dołączyła Japonia, a wolę członkostwa zgłosiła Czarnogóra. Prezydent podkreślił, że współpraca w tym formacie jest wydajna, a jej efekty są widoczne w realizowanych licznych projektach.
„Mówiliśmy bardzo dużo o rozwoju infrastruktury – budowie Via Baltica, Via Carpatia, która bardzo szybko postępuje, w szczególności w Polsce. Mamy za zadanie wybudować ponad 600 km drogi i wierzę, że w ciągu kilku lat ukończymy tę wielką inwestycję – bardzo trudną, zwłaszcza na południu w terenie górskim” – powiedział Andrzej Duda.
Wskazał, że Inicjatywa Trójmorza jest atrakcyjnym formatem ze względu na dobrze prosperujące gospodarki oraz zrozumienie, że wzmacniając współpracę w zakresie infrastruktury: energetycznej, drogowej, kolejowej – zapewniamy bezpieczeństwo w tej części Europy. Prezydent zauważył, że jest to ważne szczególnie w czasie trwającej wojny na Ukrainie, kiedy potrzebna jest zdolność do szybkiego interweniowania, w tym do przekazywania wsparcia.
Fot. Przemysław Keler / KPRP
Spotkanie było okazją na rozmowy prezydentów Andrzeja Dudy i Wołodymyra Zełenskiego. Ukraiński przywódca przemówił również do uczestników Szczytu, zachęcając wzmocnić przeciwdziałanie Rosji. „Sojusz jest testowany tutaj – w obronie przed rosyjskim terrorem. Żeby te same rosyjskie rakiety nie latały nad Wilnem, Warszawą czy Kiszyniowem, ich powinno wreszcie nie być nad Odessą i Charkowem” – powiedział prezydent Ukrainy.
Wołodymyr Zełenski podziękował wszystkim partnerom Ukrainy, którzy wspierają państwo na szczeblu dyplomatycznym, medialnym i politycznym. Wezwał również państwa uczestniczące w Szczycie do tworzenia jak największej liczby wspólnych produkcji obronnych, a równocześnie dołożenia wszelkich starań, aby zablokować dostawy do Rosji komponentów, które mogłaby wykorzystać w swojej produkcji wojskowej.
Prezydent Ukrainy mówił o konieczności wzmacniania jedności w Unii Europejskiej. „Wszystkie sprzeczności, które są w Europie, muszą być rozwiązane w sposób demokratyczny i w drodze negocjacji na równych zasadach. Czas, który możemy wykorzystać na zbliżenie, musimy wykorzystać, nie marnując żadnego dnia, nie mówiąc o miesiącach” – powiedział.
Ukraiński przywódca zaprosił również uczestników Szczytu oraz światowych liderów wziąć udział w pierwszym inauguracyjnym Globalnym Szczycie Pokojowym w Szwajcarii, który odbędzie się w czerwcu. Natomiast kolejny Szczyt Inicjatywy Trójmorza odbędzie się w 2025 roku w Polsce.
Źródło: prezydent.pl, president.gov.ua
