Fot. Anita Czirkowa

W miejscowości Dytiatyn obwodu iwanofrankiwskiego 16 września 2023 roku odbyły się obchody 103. rocznicy bitwy, stoczonej w czasie wojny polsko-bolszewickiej. W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele środowisk polskich, w tym Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Iwano-Frankiwsku, dawnym Stanisławowie, urzędnicy, dyplomaci, miejscowi Ukraińcy oraz duchowieństwo.

„Byłam wychowywana w atmosferze wielkiej wdzięczności dla poprzednich pokoleń za to, że możemy żyć w wolnej Polsce. Naszą powinnością jest być tutaj i pamiętać o tych wszystkich, którzy złożyli najwyższą ofiarę na ołtarzu Ojczyzny. Tutaj, w Dytiatynie, gdzie zginęło tak wielu Polaków, nie możemy zapominać, że byli osłaniani przez oddziały ukraińskie. To była nasza wspólna walka. W 1920 roku walczyliśmy przeciwko bolszewikom razem. To był silny i jednoznaczny sojusz, mieliśmy wspólne wartości. Podobnie jest teraz” – mówiła konsul generalna RP we Lwowie Eliza Dzwonkiewicz.

Fot. Anita Czirkowa

Na Polskim Cmentarzu Wojennym została odprawiona uroczysta Msza Święta, po czym odczytano listy oficjalne. Później uczestnicy obchodów złożyli kwiaty i zapalili znicze przed pomnikiem upamiętniającym obronę wzgórza 385. Wówczas, 103 lata temu, polscy wojskowi, dzięki swojemu poświęceniu zatrzymali pochód bolszewików. To pozwoliło na uratowanie przed rozbiciem polskiej dywizji piechoty oraz sprzymierzonej ukraińskiej konnicy.

„Jeszcze miesiąc temu walczyłem w Bachmucie jako Polak kresowy w formacjach ukraińskich. Ramię w ramię stawiliśmy czoło tej nawale bolszewickiej w nowoczesnej odsłonie. 103 lata temu było to samo. Nazywamy tę bitwę Polskimi Termopilami. Polacy walczący wspólnie z Ukraińcami zasłużyli na ten tytuł. Musimy się wzorować na tych żołnierzach, którzy wykonali swój obowiązek żołnierski do końca, nie opuścili swoich pozycji. Swoimi piersiami nie dopuścili do Europy bolszewizmu” – powiedział Eryk Matecki, komendant Związku Strzeleckiego „Strzelec” Józefa Piłsudskiego we Lwowie.

Fot. Anita Czirkowa

Podczas obrony wzgórza 385 Polacy odparli pięć ataków prawie czterokrotnie liczniejszych wojsk bolszewickich. Na pamiątkę bohaterstwa polskich obrońców, na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie umieszczono tablicę z napisem „Dytiatyn 16 IX 1920”. Ofiarność zwykłych żołnierzy i ich wiara w najwyższe wartości – Boga, Ojczyznę, wolność, niepodległość, braterstwo i sprawiedliwość – potrafią odmienić losy świata.

Tekst: Danuta Stefanko

Program Radia CKPiDE:

Zdjęcia: Anita Czirkowa